Aksaray, Kapadokya Bölges’nin göz alıcı kentlerinden bir tanesidir. Pers dilinde “Güzel Atlar Ülkesi” anlamına gelen Kapadokya, bölge olarak Aksaray, Nevşehir, Niğde, Kayseri ve Kırşehir illerinin kapladığı alanın birleşimi olarak tanımlanır. Aksaray Kapadokyası’nda volkanik tüflü bir arazi içinde yer alan Aşıklı’da ilk yerleşimler M.Ö. 8000’lerde başlamıştır. Aşıklıhöyük, Anadolu ve Yakındoğu’da Akeramik Neolitik Dönem’e ait en eski ilk köy yerleşimidir.
Zengin tarih içerisinde Aksaray çeşitli medeniyetlere beşiklik yapmıştır. M.Ö. 3000-2000 yıllarında Anadolu’da Hatti kavmi yaşamış, bu dönemde Asurlu tacirler bölgede ticaret yapmışlardır. Koloni dönemlerinin sonlarına doğru M.Ö. 1700 yıllarında Kafkaslardan gelen, küçük şehir devletleri kuran ve Anadolu’da askeri bir devlet haline gelen eski Hitit Devleti’dir.
M.S. 1. yüzyılda Aziz Paul ve müritler tarafından Anadolu’da yayılmaya başlayan Hıristiyanlık, çok tanrılı Roma taraftarlarının büyük tepkisine neden olduğundan, ilk Hıristiyanlar korunma açısından daha elverişli mekanlara yerleşmeye başlamışlardır. Ayrıca, inzivaya çekilmek isteyen birçok din adamı da bu bölgeyi tercih etmiştir.
1142 yılında Selçuklu egemenliğine giren Aksaray’a II. Kılıçarslan zamanında pek çok saray, medrese, zaviye ve kervansaray yaptırılmıştır. II. Kılıçarslan bir saray yaptırarak Arkhelais adını Aksaray’a çevirmiş ve burası ikinci başkent gibi işlev görmüştür. Şehre kötü insanlar alınmamış, bu yüzden de, iyi insanların yaşadığı yer anlamına gelen “Şehr-i Süleha” ismi verilmiştir. 1470 yılında İshak Paşa tarafından ele geçirilen Aksaray, Osmanlı hâkimiyetine girmiş; İstanbul’un fethinden sonra boşalan şehrin iskanı için, Aksaray halkının büyük bir bölümü İstanbul’a nakledilmiştr. İstanbul’da bir semte de Aksaray adı bu nedenle verilmiştir.
Aksaray 1920 yılında vilayet olmuş, 1933 yılında vilayetliği lağvedilerek Niğde’ye ilçe olarak bağlanmıştır. 15 Haziran 1989 yılında yeniden vilayet olmuştur. Tarih boyunca pek çok medeniyet ve çeşitli dinler bünyesinde barındıran bölgede, İslam ve Hıristiyanlık dönemlerine ait pek çok dini eser yer almaktadır
